Калі вучань пераходзіць у іншую школу, то, безумоўна, перажывае, як будуць складвацца адносіны з аднакласнікамі і настаўнікамі, як утрымаць звыклы ўзровень ведаў і адзнак. Па ўсім бачна, што дзесяцікласніцы СШ № 1 імя А. М. Жданава Юліі Бялюн не варта пра гэта хвалявацца. Былая навучэнка Мяжанскага ДСБШ без праблем улілася ў новы школьны калектыў: паспявае і ў вучобе, і ў пазаўрочнай дзейнасці.
Неаднаразовы прызёр раённай алімпіяды па беларускай мове і літаратуры, удзельніца абласнога этапа, дзяўчына шмат чытае, добра ведае літаратуру і марыць стаць журналістам. Неабходнымі для гэтага здольнасцямі, у тым ліку дапытлівасцю і імкненнем да творчасці, Юля валодае. Таму і згадзілася на прапанову настаўніцы беларускай мовы і літаратуры Марыны Жалубоўскай прыняць удзел у рэспубліканскім конкурсе даследчых работ «Тапаніміка роднага краю», які праводзіўся ў рамках акцыі «Жыву ў Беларусі і тым ганаруся».
Для даследавання абралі тапанімічныя назвы нашага райцэнтра і бліжэйшых населеных пунктаў, стварылі маршрут і правялі этнаграфічную экспедыцыю «Ваколіцы Браслава». Вынікам дастаткова сур’ёзных краязнаўчых пошукаў стала даследаванне пра ўзнікненне і значэнне найменняў мясцовых паселішчаў, вуліц, азёр, палёў і лясоў. За апошнія дзесяцігоддзі з карты нашага раёна знік не адзін дзясятак назваў хутароў, вёсак, крыніц, а разам з імі, на жаль, страчваецца і частка этнакультуры Браслаўшчыны. Нездарма кажуць, што тапаніміка з’яўляецца мовай зямлі, а зямля — кніга, дзе ў геаграфічных назвах запісваецца гісторыя чалавечая. Работа Юлі якраз і дапамагае захаваць яе. Не абышлося і без невялікіх адкрыццяў: даследаванне ўтрымлівае назвы, раней не зафіксаваныя ў навуковых крыніцах, а таксама паданні пра іх паходжанне.
Грунтоўная і актуальная работа дзесяцікласніцы трапіла ў лік лепшых і прадставіла раён на абласным этапе. На ўдзел у ім прэтэндавалі 57 маладых даслед- чыкаў, і толькі 25 строгае журы дапусціла да абароны. Сярод іх аказалася і Юля Бялюн. Выступ- ленню ў Віцебску папярэднічала сур’ёзная падрыхтоўка, вялікую дапамогу ў якой аказала таксама загадчык аддзялення цэнтра дзяцей і моладзі Ала Лук’янец. Таму вынік быў заканамерны: работа браслаўчанкі трапіла на выніковы рэспубліканскі этап.
Напрыканцы снежня на базе Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэмii навук Беларусi адбылася рэспубліканская навукова-практычная канферэнцыя «Тапанімічныя даследаванні як сродак далучэння навучэнцаў да пошукавааследчай краязнаўчай дзейнасці», на якой вызначылі пераможцаў і прызёраў рэспубліканскага конкурсу «Тапаніміка роднага краю». Навучэнцы з усіх абласцей Беларусі прадставілі на суд журы 36 работ. Юля Бялюн годна абараніла сваё даследаванне перад вялікай аўдыторыяй і была адзначана дыпломам ІІІ ступені.
■ Жанна БЯЛЬКО.
Фота аўтара.
