Продаж малака з асабістых падсобных гаспадарак для вяскоўцаў заўсёды быў добрым падспор’ем у папаўненні сямейнага бюджэту. У пэўны перыяд часу, калі сабранае ў насельніцтва малако залічвалася ў валавы надой гаспадарак, ад гэтага і сельгаспрадпрыемствы мелі пэўныя прэферэнцыі. Тады сялян нават прымушалі здаваць надоеную прадукцыю, непаслухмяных пазбаўлялі сенакосаў і пашы.
Тыя часы канулі ў Лету. Сёння продаж малака — справа добраахвотная. Тым не менш, яго закупкі пастаянна знаходзяцца ў полі зроку мясцовых улад. Актыўныя здатчыкі ў той ці іншай меры імі заахвочваюцца: аказваецца дапамога ў нарыхтоўцы сена, апрацоўцы агародаў. А паколькі цяпер збор малака перададзены прыватнікам, тыя таксама ў сваю чаргу імкнуцца зацікавіць людзей прадаваць лішкі надоенага, бо іх прыбытак напрамую залежыць ад агульнага продажу прадукцыі на перапрацоўчыя прадпрыемствы.
Цяпер у нашым раёне малако ў насельніцтва закупляюць 5 індывідуальных прадпрымальнікаў і два прыватныя прадпрыемствы. А на тэрыторыі ААТ «Друйскі» гэтым, як і раней, займаецца само ацыянернае таварыства.
Па інфармацыі, атрыма- най ва ўпраўленні райсельгасхарча, за 6 месяцаў гэтага года ў насельніцтва з асабістых падсобных гаспадарак было закуплена 2 395 тон малака ў заліковай вазе. Продаж у параўнанні з адпаведным перыядам мінулага года знізіўся на 10 %. Яно і зразумела: пагалоўе буйной рагатай жывёлы ў прыватным сектары скарачаецца. Тым не менш, на сяле застаецца яшчэ нямала людзей, у тым ліку ў маладым і сярэднім узростах, якія не ўяўляюць сабе жыцця без уласнай каровы на панадворку. Шкада, што з кожным годам скарачаецца колькасць тых, хто ўтрымлівае па тры і больш кароў.
Цяпер жа малаказборшчыкі, з якімі давялося пагутарыць, не ведаючы адказаў калег, падзялілі здатчыкаў на ўмоўныя тры групы.
Першая, на жаль, самая нешматлікая, — гэта вяскоўцы, якія трымаюць ад трох да васьмі кароў, і выручка ад продажу малака — іх адзіны даход.
Другая — людзі сярэдняга ўзросту. Для іх 2-3 каровы на панадворку — гэта дадатковыя грошы на дапамогу дзецям ці накапленні для набыцця машыны, вартаснага абнаўлення жылля або пакупкі дарагіх тавараў.
Трэцяя — у асноўным пенсіянеры. Сярод іх нямала такіх, для каго двор без кароўкі — сядзіба непаўнацэнная. Яны па псіхалогіі сваёй так уладкаваны. А паколькі малака карова дае больш, чым можна спажыць, яго і прадаюць.
Калі ж вярнуцца да раней прыведзеных лічбаў па продажы малака, то за паўгода здатчыкам было налічана 933 902 рублі. За дастаўку і пакрыццё расходаў яшчэ далічана 177 904 руб.
Многа гэта ці мала, сказаць цяжка. Тут трэба ўлічваць шмат акалічнасцей. Пра адно толькі можна сцвярджаць упэўнена: сёння наша дзяржава зацікаўлена ў нарошчванні аб’ёмаў вытворчасці малака і скіроўвае палітыку мясцовых улад на падтрымку падсобных гаспадарак.
■ Аляксандр АЗЕВІЧ.
Фота аўтара.
